Soạn bài: Bài 13 - Làm thơ lục bát
I. LUẬT THƠ LỤC BÁT
Gợi ý trả lời câu hỏi
2. a) Cặp câu thơ lục bát gồm một câu sáu (lục) tiếng và một câu tám (bát) tiếng. Vì thế gọi là thơ lục bát.
b) Điền các kí hiệu:
c) Tiếng thứ sáu và tiếng thứ tám trong câu tám nếu tiếng này có thanh huyền thì tiếng kia có thanh ngang (không dâu) và ngược lại.
d) Nhận xét về luật thơ lục bát:
- Số câu: không giới hạn
- Số tiếng: câu đầu sáu tiếng, câu sau tám tiếng.
- Vần: chữ thứ sáu câu đầu (lục) vần với chữ thứ sáu câu sau (bát) và chữ thứ tám của câu bát lại vần với chữ thứ sáu của câu sáu sau và cứ thế mà tiếp tục.
Luật bằng trắc: tiếng thứ hai thường là thanh bằng, tiếng thứ tư thường là thanh trắc. Các tiếng thứ 1, 3, 5, 7 không bắt buộc theo luật bằng trắc.
Cách ngắt nhịp: thường là nhịp chẵn, cũng có khi lẻ.
Câu lục: 2/2/2 hoặc 3/3
Câu bát: 2/ 2 / 2 / 2 hoặc 4/ 4 hoặc 3/5
Ghi nhớ: - Lục bát là thể thơ độc đáo của văn học Việt Nam. - Luật thơ lục bát thể hiện tập trung ở khổ thơ lục bát gồm một câu sáu tiếng và một câu tám tiếng sắp xếp theo mô hình sau đây (B: bằng; T: Trắc; V; vần; chưa tính đến các dạng biến thể và ngoại lệ.)
Các tiếng ở vị trí 1, 3, 5, 7 không bắt buộc theo luật bằng trắc. Trong bảng đánh dấu (-). Tiếng thứ hai thường là thanh bằng. Tiếng thứ tư thường là thanh trắc (nhưng có khi ngoại lệ tiếng thứ hai là thanh trắc thì tiếng thứ tư sẽ đổi thành thanh bằng). Trong câu 8, nếu tiếng thứ sáu là thanh ngang (bằng) thỉ tiếng thứ tám phải là thanh huyền (trầm). Ngược lại cũng vậy. |
II. LUYỆN TẬP
1. Điền nối tiếp cho thành bài lục bát
- Em ơi đi học trường xa
Cố học cho giỏi như là mẹ mong.
- Anh ơi phấn đấu cho bền
Mỗi năm mỗi lớp phải nên kiên trì.
- Ngoài vườn ríu rít tiếng chim
Trong nhà ríu rít tiếng em đọc bài.
Các từ đã điền vừa đảm bảo về mặt ý và mặt vần.
2. Các câu lục bát trên sai vần học sinh có thể sửa lại cho đúng vần.
- Vườn em cây quý đủ loài
Cam, chanh, bưởi, quýt, mận, xoài, ổi, na.
- Thiếu nhi là tuổi học hành
Chúng em phấn đấu tiến nhanh mỗi ngày.