Soạn bài: Bài 1 - Cổng trường mở ra
ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Tóm tắt nội dung của văn bản: Bài văn ghi lại tâm trạng cùng sự lo lắng chu đáo của người mẹ trong đêm ngủ không được trước ngày khai trường vào lớp Một của con mình.
2. Trong đêm trước ngày khai trường, hai mẹ con có tâm trạng khác nhau. Mẹ cứ trằn trọc không ngủ được, suy nghĩ miên man, nhớ lại kỉ niệm xưa, còn con tuy háo hức nhưng thanh thản, nhẹ nhàng đi vào giấc ngủ.
3. Mẹ không ngủ được, một phần do cũng háo hức ngày mai là ngày khai trường của con, một phần do nhớ lại những kỉ niệm thuở mới cắp sách đến trường của mình.
Ngày khai trường đã để lại dấu ấn sâu đậm trong tâm hồn người mẹ đến nỗi cứ nhắm mắt lại là dường như vang bên tai tiếng đọc bài trầm bổng: “Hằng năm cứ vào cuối thu... Mẹ tôi âu yểm nắm tay tôi dẫn di trên con đường làng dài và hẹp”.
4. Trong bài này, bà mẹ không trực tiếp nói với con hay với ai khác. Bà mẹ đang nhìn con ngon giấc và suy nghĩ với chính mình, bất chợt những kỉ niệm cũ tràn về. Cách viết này đã khắc họa tâm trạng cũng như suy nghĩ sâu kín của bà mẹ.
5. Câu văn trong bài nói lên vai trò và tầm quan trọng to lớn của nhà trường đối với thế hệ trẻ: “Ai cùng biết rằng mỗi sai lâm trong giáo dục sẽ ảnh hưởng đến cả một thế hệ mai sau, và sai lầm một li có thể đưa thể hệ ấy đi chệch cả hàng dặm sau này”.
6. Bà mẹ nói: “(...) bước qua cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra”. Em đã học qua năm lớp Một, bây giờ em hiểu thế giới kì diệu đó là gì?
Đây là câu hỏi nhằm làm nổi bật vị trí và vai trò của nhà trường đốì với học sinh. Các em có thể trả lời theo những cách riêng của mình. Sau đây là một vài gợi ý:
Thế giới kì diệu đó là thế giới do nhà trường mở ra, trong đó:
- Học sinh dược vui chơi cùng nhau, tràn đầy tình cảm thân yêu của thầy cô và của bè bạn.
- Học sinh biết thêm nhiều kiến thức về cuộc sông, về cách ứng xử với mọi người...
- Đặc biệt, các em biết đọc chữ, viết chữ ghi lại tiếng nói dân tộc. Điều này sẽ giúp các em đọc được nhiều sách báo và học được nhiều điều bổ ích nữa.
LUYỆN TẬP
1. Một bạn cho rằng có rất nhiều ngày khai trường, nhưng ngày khai trường để vào học lớp Một là ngày có dấu ấn sâu đậm nhất trong tâm hồn mỗi con người. Em rất tán thành ý kiến trên. Vì đó là lần đầu tiên có sự thay đổi lớn lao trong cuộc đời, em được sinh hoạt trong một môi trường mới lạ. Ngày ấy, tâm trạng em vừa háo hức vì có quần áo mới, cặp sách mới; vừa hồi hộp lo lắng, rụt rè, vụng về trước khung cảnh trường mới, thầy cô mới, bạn bè mới.
2. Các em tham khảo phần trích sau đây để viết thành đoạn văn về một kỉ niệm đáng nhớ nhất trong ngày khai trường đầu tiên của mình:
“Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc trôi đi, lòng tôi lại náo nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường.
Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cánh hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm lấy tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần nầy tôi tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay dổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay dổi lớn: hôm nay tôi đi học.
Củng như tôi, mấy cậu học trò mới bã ngỡ đứng nép bên người thân, chỉ dám nhìn một nửa hay dám di từng bước nhẹ. Họ như con chim con dứng trên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sạ. Họ thầm vụng và ước ao thầm được như những người học trò cữ, biết lớp, biết thầy để khỏi phải rụt rè trong cảnh lạ".
(Thanh Tịnh)