Soạn bài: Bài 25 - Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu

I. Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu?

1. Câu đã cho có hai cụm danh từ:

- những tình cảm ta không có

- những tình cảm ta sẵn có.

2. Cụm danh từ thứ nhất danh từ trung tâm là tình cảm. Phụ ngữ ta không có có cấu tạo C - V (ta là chủ ngữ, không có là vị ngữ).

Cụm danh từ thứ hai cũng có kiến trúc giống như cụm thứ nhất.

Ghi nhớ:

Khi nói hoặc viết, có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường, gọi là cụm chủ - vị (cụm C - V), làm thành phần của câu hoặc của cụm từ để mở rộng câu.

II. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu

Tìm cụm C - V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu đã cho:

a) Chị Ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm.

- Câu này có cụm C - V “Chị Ba đến” đứng làm chủ ngữ trong câu.

- Câu này còn có cụm C - V “Tôi rất vui và vững tâm” là thành phần của cụm động từ và kết hợp với động từ “khiến” làm thành vị ngữ trong câu.

b) Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta tinh thần rất hăng hái.

- Câu này có cụm C - V “tinh thần rất hăng hái” đứng làm vị ngữ trong câu.

c) Chúng ta có thể nói rằng trời sinh lá sen để bọc cốm, cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen.

Câu này có hai cụm C - V: “trời sinh lá sen để bọc cốm”“trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen”. Hai cụm này là thành phần trong cụm động từ và kết hợp với động từ “nói rằng” làm thành vị ngữ trong câu.

d) Nói cho đúng thì phẩm giá của tiếng Việt chỉ mới thực sự được xác định và bảo đảm từ ngày Cách mạng Tháng Tám thành công.

- Câu này có cụm C - V: “phẩm giá của tiếng Việt chỉ mới thực sự được xác định và bảo đảm từ ngày Cách mạng tháng Tám thành công”.

Cụm này là thành phần trong cụm tính từ và kết hợp với tính từ “đúng” để làm thành vị ngữ trong câu.

Ghi nhớ:

Các thành phần câu như chủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ đều có thể được cấu tạo bằng cụm C - V.

III. Luyện tập

Tìm cụm C - V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ:

a) Đợi đến lúc vừa nhất mà chỉ riêng những người chuyên môn mới định được, người ta gặt mang về.

- Câu này có cụm C - V: “chỉ riêng những người chuyên môn mới định được”. Cụm C - V này làm định ngữ cho tính từ “vừa nhất”.

b) Trung đội trưởng Bính khuôn mặt đầy đặn.

Câu này có cụm C - V: “khuôn mặt đầy đặn”. Cụm này dùng làm vị ngữ trong câu.

c) Khi các cô gái Vòng đỗ gánh, giở từng lớp lá sen, chúng ta thấy hiện ra từng lá cốm, sạch sẽ và tinh khiết, không có mảy may một chút bụi nào.

- Câu này có cụm C - V “Các cô gái Vòng đỗ gánh, giở từng lớp lá sen”. Cụm này kết hợp với từ “khi” làm thành trạng ngữ chỉ thời gian.

- Câu này còn có cụm C - V “từng lá cốm sạch sẽ và tinh khiết, không có mảy may một chút bụi nào”. Cụm này kết hợp với động từ “thấy hiện ra” để làm thành vị ngữ trong câu.

d) Bỗng một bàn tay đập vào vai khiến hắn giật mình.

- Câu này có cụm C - V “Một bàn tay đập vào vai” đứng làm chủ ngữ trong câu.

Cụm C - V “hắn giật mình”. Cụm này kết hợp với động từ “khiến” làm thành vị ngữ trong câu.

Viết bình luận