Soạn bài: Cuộc chia tay của những con búp bê

I - KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN NẮM VỮNG

Cuộc chia taỵ của những con búp bê là câu chuyện cảm động về cuộc chia tay của Thành và Thuỷ với các bạn, với đồ chơi. Tác giả muốn nói với người đọc rằng búp bê không có lỗi, các em bé trong gia đình không có lỗi. Hãy bằng mọi giá giữ gìn hanh phúc gia đình. Đừng bao giờ bắt búp bê, bắt các em nhỏ thơ ngây phải chia lìa, đau khổ.

II - HƯỚNG DẪN ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN

1. Em hãy nêu ra các nhân vật và sự việc được nói đến trong ữuyện. Sau đó xem xét nhân vật nào được tập trung nói đến nhiều nhất và có vai trò quan trọng nhất trong việc làm rõ tư tưởng chủ đề của ữuyện thì xếp nhân vật đó là nhân vật chính. Trong truyện có người mẹ, người bố, cô giáo Tâm, các bạn học lớp Thuỷ, Thành, Thuỷ, con Vệ Sĩ và con Em Nhỏ.

2. a) Câu chuyện được kể bằng lời của nhân vật xưng tôi. Như vậy ngôi kể trong truyện là ngôi thứ nhất. Người xưng tôi (Thành) là người chứng kiến mọi việc xảy ra, cũng là người trực tiếp trong cuộc. Lựa chọn ngôi kể này, tác giả đã thể hiện trực tiếp được những ý nghĩ, tĩnh cảm và tâm trạng của nhân vật, đồng thời tăng sức thuyết phục về tính chân thực của câu chuyện.

b) Tên truyện liên quan đến ý nghĩa của truyện. Những con búp bê ngây thơ, ngộ nghĩnh không biết nỗi buồn phải chia tay. Chính cuộc chia tay của bố mẹ đã dẫn đến cuộc chia tay của con cái, của bạn bè, và dẫn đến cuộc chia tay của búp bê. Trong thực tế, Thành và Thuỷ đã không để cho búp bê phải chia tay. Điều đó nói lên nguyện vọng mãi mãi ở bên nhau của các em. Điều đó khiến cho các bậc cha mẹ phải suy nghĩ.

3. Hai anh em Thành và Thuỷ luôn gần gũi, thương yêu, quan tâm và chia sẻ với nhau. Thuỷ vá áo cho anh. Thành chiều nào cũng đón em. Khi Thuỷ nức nỏ trong đêm trước ngày chia tay, Thành nén khóc nhưng nước mắt tuôn ra như suối. Thuỷ võ trang cho Vệ Sĩ gác cho Thành để Thành không mơ ngủ thấy ma. Thành tặng hết búp bê cho em. Thuỷ lo không có Vệ Sĩ gác cho Thành, nên lại để lại. Khi ra đi Thuỷ vẫn dặn Thành về chuyện vá áo. cả hai anh em đều khóc.

4. Thuỷ và Thành đều muốn nhường cho nhau đồ chơi. Theo lệnh của mẹ, Thuỷ đồng ý để anh mình chia. Nhưng khi Thành chia hai con búp bê thì Thuỷ tru tréo giận dữ. Em mang đặt hai con búp bê về chỗ cũ. Em không muốn hai con búp bê xa nhau. Lại cũng không muốn con Vệ Sĩ rời bỏ Thành.

Cách tốt nhất để giải quyết mâu thuẫn này là không phải chia đồ chơi, không để búp bê phải xa nhau. Muốn thế thì Thành và Thuỷ không phải xa nhau. Nhưng điều đó là không thể được vì bố mẹ các em đã chia tay. Kết thúc truyện, Thuỷ đã để lại cả hai con búp bê cho anh vì vừa thương anh, lại không muốn con Em Nhỏ xa con Vệ Sĩ. Chúng cũng là hai anh em như Thành và Thuỷ.

Chi tiết này làm cho người đọc thương và quý bạn Thuỷ vì tấm lòng nhân hậu. Mặt khác chi tiết gợi suy nghĩ: Chỉ tại cuộc chia tay của hai người lớn mà kéo theo bao cuộc chia tay đầy nước mắt. Búp bê cũng cần ở bên nhau, sao Thành và Thuỷ lại phải chia lìa mỗi người mỗi ngả?

5. Chi tiết trong cuộc chia tay của Thuỷ với lớp làm cho cô giáo bàng hoàng chính là chi tiết cô giáo tặng Thuỷ quyển sổ và chiếc bút máy nắp vàng với lời chúc cố’ gắng học tập; nhưng Thủy không dám nhận vì lí do không được đi học nữa, vì nhà xa trường, vì em phải đi bán hoa quả. Đây cũng là chi tiết khiến nhiều học sinh cảm động nhất vì thương Thủy, một em bé ngoan ngoãn, giàu tình cảm, bỗng nhiên vì gia đĩnh tan vỡ nên phải chia tay người thân, chia tay bạn bè, chia tay đồ chơi và không được đến trường, sớm phải phụ giúp mẹ và bà ngoại.

6. Khi dắt tay Thuỷ ra khỏi trường, tâm trạng của Thành "kinh ngạc thây mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật". Thành có tâm trạng như vậy vì hai anh em vừa ở trong một không khí đầy cảm thông, chia sẻ. Các em nhỏ khóc. Cô giáo Tâm nước mắt giàn giụa. Nhiều thầy cô ngừng giảng bài ái ngại nhìn theo. Hai anh em đã phải chịu một nỗi đau quá lớn, ai cũng cảm thông. Thế nhưng, nỗi đau ấy không hề tác động gì đến những người khác. (Chẳng qua vì quá đau xót nên Thành nghĩ ai cũng biết nỗi đau của hai anh em). Còn thiên nhiên thì vẫn đẹp một cách dửng dưng. Sự kinh ngạc này biểu hiện tâm trạng đau khổ tột cùng và sự hẫng hụt của Thành.

7. Qua câu chuyện này, tác giả muốn nhắn gửi mọi người: Gia đình là vô Cùng quan trọng đối với các em nhỏ. Hãy gìn giữ hạnh phúc gia đình, đừng bao giờ đê gia đình đổ vỡ, khiến cho người lớn chia tay và kéo theo bao cuộc chia tay đau đớn của các em nhỏ - những con búp bê ngây thơ, hiền lành, vô tội.