Soạn bài: Bài 24 - Sang thu

I. ĐÔI NÉT VỀ TÁC GIẢ, TÁC PHẨM

- Hữu Thỉnh họ Nguyễn sinh năm 1942, quê ớ huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc. Nhập ngũ năm 1963, Hữu Thỉnh vào binh chủng Tăng - Thiết giáp rồi sau đó trớ thành cán bộ văn hóa, tuyên huấn trong quân đội và bắt đầu làm thơ. Ông đã tham gia Ban chấp hành Hội nhà văn Việt Nam các khóa III, IV, V. Từ năm 2000, nhà văn được bầu là Tổng thư kí Hội nhà văn Việt Nam.

- Hữu Thỉnh rất gắn bó với cuộc sống nông thôn. Nhà thơ có nhiều bài thơ hay về đề tài này. Bài thơ Sang thư. được Hửu Thinh sáng tác vào gần cuôi năm 1977, giới thiệu lần đầu tiên trên báo Văn nghệ. Bài thơ mang những cảm nhận tinh tế cùa tác giả về sự biến đổi cùa đất trời từ cuối hạ sang đầu thu.

II. GỢl Ý ĐỌC HIỂU

1. Sự biến đổi của đất trời từ cuối hạ sang đầu thu được cảm nhận tinh tế bắt đầu từ những tín hiệu chuyến mùa: “Bỗng nhận ra hương ổi. Phả vào trong gió se”. Gió se là ngọn gió nhẹ, khô và hơi lạnh. Trong ngọn gió ấy lúc này, có mang theo hương ổi, mùi thơm của hương ổi đang vào độ chín. Trước thời điểm giao mùa hạ - thu, nhà thơ một thoáng ngỡ ngàng và bâng khuâng vương vấn. Tâm trạng ấy thể hiện qua các từ bỗng, hỉnh như.

2. Sự biến chuyển trong không gian lúc sang thu được nhà thơ Hữu Thỉnh cảm nhận qua nhiều yếu tố, nhiều giác quan và sự rung động thật tinh tế

- Bất chợt nghe mùi thơm của ổi đang vào độ chín phả vào ngọn gió nhẹ, khô và hơi lạnh.

- Nơi đường thôn ngõ xóm, sương giăng mắc nhẹ nhàng chuyến động chầm chậm.

- Dòng sông thanh thản trôi êm dịu và những cánh chim bắt đầu vội vã như chuẩn bị cho chuyến thiên di tránh rét.

- “Đám mây mùa hạ, vắt nửa minh sang thu” thể hiện thật sinh động cảm giác giao mùa.

- Nắng vẫn còn nhiều nhưng đã vơi dần những cơn mưa.

Sự tinh tế của tác giả thể hiện trong những từ ngữ đầy gợi cảm: bỗng, phả vào, chùng chình, hỉnh như, dềnh dàng, vắt nửa mình...

3.Hoc sinh tự chọn câu thơ, hình ảnh mà mình cho là đặc sắc để phân tích. Riêng hai dòng thơ cuối bài:

“Sấm cũng bớt bất ngờ

Trên hàng cây đứng tuổi”

Có cách diễn tả độc đáo. Sấm là hình ảnh ẩn dụ chỉ vang động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời. Hàng cây đứng tuổi cũng là hình ảnh ẩn dụ chỉ con người đã tưng trái. Hai câu thơ có nhiều cách hiểu: hàng cây đứng tuổi không còn bị bất ngờ, bị giật mình vì tiếng sấm. Hay lúc sang thu, đã bớt đi những tiếng sấm bất ngờ. Theo tác giả, với hình ảnh có giá trị tả thực về hiện tượng thiên nhiên này, ông muốn gửi gắm suy ngẫm của mình - khi con người đã từng trải thì cùng vững vàng hơn trước những bất thường cùa ngoại cảnh, của cuộc đời.

Ghi nhớ: Từ cuối hạ sang đầu thu, thiên nhiên đất nước có những biến chuyển nhẹ nhàng mà rõ rệt. Sự biến chuyến này đã được nhà thơ Hữu Thỉnh gợi lên bằng tâm hồn rung động tinh tế, qua những hình ảnh giàu sức biếu cảm trong bài Sang thu.

Viết bình luận