Soạn bài: Chuyện chức phán sự đền Tản Viên (Tản Viên từ phán sự lục - trích Truyền kì mạn lục)

Câu 1.

Ngô Tử Văn là một kẻ sĩ cương trực, thây sự tà gian thì không thể chịu được nên đã đốt đền và vạch tội hồn tên tướng giặc ở âm phủ. Việc làm đó của Ngô Tử Văn vừa thể hiện sự khảng khái, chính trực và dũng cảm muốn vì dân trừ hại (ý b) vừa thể hiện tinh thần dân tộc mạnh mẽ qua việc diệt trừ hồn tên giặc xâm lược hung bạo, bảo vệ Thổ thần nước Việt, người từng có công giúp Lí Nam Đế chống ngoại xâm (ý d).

Như vậy câu trả lời chính xác nhất là câu e: Ý kiến khác. Ý kiến khác là ý kiến tổng hợp giữa câu b và câu d.

Câu trả lời a không đúng vì Ngô Tử Văn chỉ đả phá sự mê tín, tin vào ác thần, thần bất chính chứ không đả phá tập tục thờ cúng thần linh vốn có lâu đời của dân ta. Còn câu trả lời c thì sai hoàn toàn vì Ngô Tử Văn không hề đốt đền vô cớ chỉ vì tính hiếu thắng của người trẻ tuổi.

Câu 2.

Vì hồn tên tướng giặc kiện Ngô Tử Văn đốt đền nên có vụ Diêm Vương xử kiện ở âm phủ.

Chi tiết này:

- Thể hiện niềm tin của người thời trung đại: bên cạnh cõi trần còn có một thế giới khác là âm phủ, nơi con người sau khi chết sẽ phải đến để nhận sự phán xét và thưởng phạt về những việc làm của mình khi còn sống.

- Thể hiện khát vọng công lí chưa thực hiện được trong cuộc sống trần thế của người xưa.

- Là chi tiết cần thiết nhằm đẩy xung đột kịch tính của truyện đến cao trào, để nhân vật chính - Ngô Tử Văn - có dịp bộc lộ bản lĩnh, khí phách của mình.

- Có ý nghĩa khuyên răn, giáo dục con người nên sống và hành động thế nào cho đúng đắn, hợp lẽ phải, tránh làm điều ác.

Như vậy, câu trả lời chính xác ở đây cũng là câu e: ý kiến khác. Ý kiến khác là tổng hợp cả a, b, c, d.

Câu 3.

Ngô Tử Văn đến nhậm chức phán sự ở đền Tản Viên. Phần chú thích ở sách giáo khoa Ngữ văn 10 (tập hai) cho biết phán sự là suy xét sự tình. Chức phán sự là chức quan xem xét các vụ kiện tụng, giúp việc cho người xử án. Đây cũng là chức quan thực hiện công lí.
Sở dĩ Ngô Tử Văn được nhận chức quan này vì ông vốn tính cương trực, dũng cảm bảo vệ công lí, chính nghĩa.

Việc nhậm chức Phán sự ở đền Tản Viên của Ngô Tử Văn có ý nghĩa như một sự thưởng công xứng đáng cho ông nhằm nêu gương cho hậu thê, khích lệ mọi người dũng cảm đấu tranh chống cái ác, bảo vệ công lí.

Tác giả ca ngợi Ngô Tử Văn qua chi tiết hình ảnh nhân vật này xuất hiện ở cuối truyện uy phong lẫm liệt với xe ngựa ầm ầm, có người quét dẹp đường...

Câu 4.

Nghệ thuật kể chuyện của Nguyễn Dữ trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên rất sinh động, hấp dẫn, giàu kịch tính.

Mở đầu truyện là chi tiết Tử Văn “...châm lửa đốt đền. Mọi người đều lắc đầu lè lưỡi, lo sợ thay cho Tử Văn...”.

Chính chi tiết này khiến người đọc chú ý vì nó dự báo rằng những diễn tiến nối tiếp sau đó sẽ khác thường đủ sức thu hút người đọc.

Thật vậy, tiếp đó câu chuyện được thắt nút dần đưa những xung đột ngày một thêm căng thẳng và dẫn đến cao trào với những sự việc nối tiếp nhau.

- Ngô Tử Văn “...thấy trong mình khó chịu, đầu lảo đảo và bụng run run, rồi nổi lên một cơn sốt nóng, sốt rét” và thấy tên hung thần đến đe dọa, trách mắng.

- Thổ thần đến báo cho Tử Văn biết: “Hắn quyết chống chọi với nhà thầy, hiện đã kiện thầy ở Minh ti" và bảo Tử Văn cách để chuẩn bị đối phó.

- Ngô Tử Văn bệnh ngày một nặng thêm, bị quỷ sứ điệu đi đến chỗ dành cho những “tội sâu ác nặng” với bao quang cảnh ghê rợn “gió tanh sóng xám, hơi lạnh thấu xương”, “mấy vạn quỷ Dạ Xoa, đều mắt xanh tóc đỏ, hình dáng nanh ác”.

- Sau cùng, bị giải đến trước Diêm Vương, Ngô Tử Văn dù bị Diêm Vương quát mắng dữ dội nhưng vẫn bình tĩnh kể hết trước sau mọi việc “lời rất cứng cỏi, không chịu nhún nhường chút nào”.

- Đến đây câu chuyện được mở nút: Lời Ngô Tử Văn được xác minh làm rõ. Thế là sự thật được phơi bày. Công lí cuối cùng đã được thực hiện: kẻ ác phải đền tội, người lương thiện được khôi phục và đền đáp.

Tóm lại, Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên của Nguyễn Dữ với kết câu chặt chẽ, hợp lí, diễn tiến đầy kịch tính, lôi cuốn người đọc từ đầu đến cuối

Câu 5

Chủ đề của truyện

Chuyện chức Phán sự đền Tản Viển ca ngợi phẩm chất dũng cảm kiên cường của Ngô Tử Văn tiêu biểu cho trí thức nước Việt, đại biểu cho chính nghĩa chống lại những thế lực gian tà trừ hại cho dân.