Soạn bài: Tập làm văn: Kể lại lời nói, ý nghĩa của nhân vật

I. NHẬN XÉT

1. Những câu ghi lại lời nói và ý nghĩ của cậu bé trong truyện Người ăn xin.

a) Những câu ghi lại ý nghĩ:

- Chao ôi! Cảnh nghèo đói đã gặm nát con người đau khổ kia thành xấu xí biết nhường nào!

- Cả tôi nữa, tôi cũng vừa nhận được chút gì của ông lão.

b) Câu ghi lại lời nói:

- Ông đừng giận cháu, cháu không có gì để cho ông cả.

2. Lời nói và ý nghĩ của cậu bé cho thấy cậu là người giàu lòng nhân ái, biết thương người nghèo khó.

3. Lời nói và ý nghĩ của ông lão ăn xin.

Cách 1: Dẫn trực tiếp. Đây là nguyên văn lời của ông lão ăn xin. Vì vậy ông xưng lão và gọi cậu bé bằng cháu.

Cách 2: Dẫn gián tiếp. Người viết, người kể xưng tôi, gọi người ăn xin là ông lão.

II. GHI NHỚ

1. Trong bài văn kể chuyện, nhiều khi ta phải kể lại lời nói, ý nghĩ của nhân vật. Lời nói và ý nghĩ cũng nói lên tính cách nhân vật và ý nghĩa câu chuyện.

2. Có hai cách kể-lại lời nói và ý nghĩ của nhân vật:

- Kể nguyên văn (lời dẫn trực tiếp).

- Kể bằng lời của người kể chuyện (lời dẫn gián tiếp).

III. LUYỆN TẬP

1. Tìm lời dẫn trực tiếp và lời dẫn gián tiếp trong đoạn văn

- Lời dẫn gián tiếp: (Cậu bé thứ nhất định nói dối là) bị chó sói đuổi.

- Lời dẫn trực tiếp:

+ Còn tớ, tớ sẽ nói là đang đi thì gặp ông ngoại.

+ Theo tớ, tốt nhất là chúng mình nhận lỗi với bố mẹ.

2. Chuyển lời dẫn gián tiếp thành lời dẫn trực tiếp

Vua nhìn thấy những miếng trầu têm rất khéo bèn hỏi bà hàng nước xem trầu đó ai têm.

-> Vua nhìn thấy những miếng trầu têm rất khéo bèn hỏi bà hàng nước:
- Xin cụ cho biết ai đã têm trầu này?

Bà lão bảo chính tay bà têm..

-> Bà lão thưa: - Tâu bệ hạ, trầu do chính già têm đấy ạ!

Vua gặng hỏi mãi, bà lão đành nói thật là con gái bà têm.

-> Nhà vua không tin, gặng hỏi mãi, bà lão đành nói thật:
- Thưa, đó là trầu do con gái già têm.

3. Chuyển lời dẫn trực tiếp thành lời dẫn gián tiếp

Bác thợ hỏi Hòe:

- Cháu có thích làm thợ xây không?

-> Bác thợ hỏi Hòe có thích làm thợ xây không.

Hòe đáp:

- Cháu thích lắm!

-> Hòe đáp rằng Hòe thích lắm.

Viết bình luận