Soạn bài: Phương pháp thuyết minh

I. Tầm quan trọng của phương pháp thuyết minh

Để làm tốt một bài văn thuyết minh thì người làm bài phải nắm vững phương pháp thuyết minh, không thể khác được.

II. Một số phương pháp thuyết minh

1. Một số phương pháp thuyết minh đã học

Học sinh tự xác định các phương pháp tác giả đã sử dụng ở các đoạn trích al, a2, a3, a4 và sau đó phân tích tác dụng của từng phương pháp trong việc làm cho sự vật hay hiện tượng được thuyết minh càng thêm chuẩn xác, sinh động và hấp dẫn.

2. Tìm hiểu thêm một số phương pháp thuyết minh

a) Thuyết minh bằng cách chú thích: Học sinh trả lời các câu hỏi tìm ví dụ theo yêu cầu.

b) Thuyết minh bằng cách giảng giải nguyên nhân - kết quả. Học sinh trả lời các câu hỏi.

III. Yêu cầu đối với việc vận dụng phương pháp thuyết minh

- Việc sử dụng phương pháp thuyết minh (bao nhiêu phương pháp và những phương pháp cụ thể nào) phải do mục đích thuyết minh quyết định.

- Ngoài mục đích làm rõ sự vật (hiện tượng) cần được thuyết minh, việc sử dụng phương pháp thuyết minh còn phải làm cho văn bản thuyết minh có khả năng gây hứng thú và trở nên hấp dẫn, lôi cuốn đối với người nghe (người đọc).

LUYỆN TẬP

Bài tập 1

Gợi ý trả lời

Khi tìm hiểu đoạn trích cần chú ý:

- Đoạn trích là một đoạn văn thuyết minh. Tác giả qua đó gửi đến người đọc những tri thức về hoa lan, một loài hoa được cả phương Đông lẫn phương Tây tôn quý.

- Muốn viết được đoạn trích, tác giả phải có những hiểu biết khoa học, chính xác, khách quan về loài hoa này ở nước ta.

- Hiệu quả thuyết minh của đoạn trích cao là nhờ tác giả khéo chọn lựa, vận dụng và phối hợp các phương pháp thuyết minh như chú thích, phân loại, liệt kê, nêu ví dụ (điển hình).

Bài tập 2

Học sinh cần tìm hiểu kĩ lưỡng để có những hiểu biết chuẩn xác đầy đủ rồi chọn lựa và phối hợp những phương pháp thuyết minh thích hợp.