Soạn bài: Luyện từ và câu: Từ nhiều nghĩa
I. NHẬN XÉT
* Bài tập 1: Lời giải: tai - nghĩa a
răng - nghĩa b
mũi - nghĩa c
* Bài tập 2
+ Răng của chiếc cào không dùng để nhai như răng người và động vật.
+ Mũi của chiếc thuyền không dùng để ngửi được.
+ Tai của cái ấm không dùng để nghe được.
Những nghĩa này hình thành trên cơ sở nghĩa gốc của các từ răng, mũi, tai ta gọi đây là nghĩa chuyển.
* Bài tập 3
- Nghĩa của từ răng ở bài tập 1 và bài tập 2 giống nhau ở chỗ: đều chỉ vật nhọn, sắc, sắp đều nhau thành hàng.
- Nghĩa của từ mũi ở bài tập 1 và bài tập 2 giống nhau ở chỗ cùng chỉ bộ phận có đầu nhọn nhô ra phía trước.
- Nghĩa của từ tai ở bài tập 1 và bài tập 2 giống nhau ở chỗ: cùng chỉ bộ phận mọc ở hai bên chìa ra như cái tai.
II. GHI NHỚ
Từ nhiều nghĩa là từ có một nghĩa gốc và một hay một số nghĩa chuyển. Các nghĩa của từ nhiều nghĩa bao giờ cũng có một mối liên hệ với nhau.
III. LUYỆN TẬP
* Bài tập 1: Lời giải
Nghĩa gốc a) mắt trong Đôi mắt của bé mở to b) Chân trong Bé chân đau c) Đầu trong Khi viết, em đừng ngoẹo đầu |
Nghĩa chuyển - Mắt trong Quả na mở mắt - Chân trong Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân - Đầu trong Nước suối đầu nguồn rất trong |
* Bài tập 2
+ Lưỡi: lưỡi liềm, lưỡi hái, lưỡi dao, lưỡi cày, lưỡi lê, lưỡi gươm, lưỡi búa, lưỡi rìu...
+ Miệng: miệng chén, miệng hũ, miệng bình, miệng hố, miệng núi lửa...
+ Cổ: cổ chai, cổ lọ, cổ bình, cổ áo, cổ tay...
+ Tay: tay áo, tay ghế, tay quay, tay tre, một tay bóng bàn.
+ Lưng: lưng ghế, lưng đồi, lưng núi, lưng trời, lưng đê...