Soạn bài: Luyện từ và câu: Giữ phép lịch sự khi đặt câu hỏi

I. NHẬN XÉT

1. Trong khổ thơ đã cho câu hỏi là câu đầu

- Mẹ ơi, con tuổi gì?

Những từ ngữ thể hiện thái độ lễ phép là lời gọi: Mẹ ơi

2. Đặt câu hỏi thích hợp:

a. Với cô giáo (thầy giáo):

- Thưa thầy, thầy có thích mặc áo khoác không ạ?

- Thưa thầy, thầy thích mặc trang phục màu tối hay màu sáng ạ?

- Thưa thầy, thầy có thích giọng ca Quang Dũng không ạ?

- Thưa thầy, thầy có thích bài Thơ duyên của Xuân Diệu không ạ?

b. Với bạn em:

- Bạn có thích mặc áo sơ mi trắng quần tây xanh không?

- Bạn có thích trò chơi điện tử không?

- Bạn có thích chọi dế không?

3. Để giữ phép lịch sự không nên có những câu hỏi tò mò làm phiền lòng, phật ý người khác.

II. GHI NHỚ

Khi hỏi chuyện người khác, cần giữ phép lịch sự. Cụ thể là:

1. Cần thưa gửi, xưng hô cho phù hợp với quan hệ giữa mình và người được hỏi.

2. Cần tránh những câu hỏi làm phiền lòng người khác.

III. LUYỆN TẬP

1. Cách hỏi và đáp thể hiện mối quan hệ giữa các nhân vật và tính cách mỗi nhân vật:

a) Giữa Lu-i Pa-xtơ và thầy Rơ-nê là quan hệ thầy trò.

- Thầy Rơ-nê hỏi Lu-i thật ân cần trìu mến đủ thấy thầy rất yêu học trò.

- Lu-i trả lời câu hỏi của thầy rất lễ phép đủ cho thấy cậu là đứa bé ngoan biết kính trọng thầy giáo.

b) Giữa I-u-ra và tên sĩ quan phát xít là quan hệ thù địch tên sĩ quan phát xít xâm lược cướp nước còn chú bé yêu nước bị chúng bắt.

- Tên sĩ quan phát xít gọi chú bé là “thằng nhóc”, là “mày” đủ thấy hắn hách dịch, xấc xược.

- I-u-ra trả lời ngắn ngủn, trông không đủ thấy chú bé yêu nước căm ghét khinh bỉ bọn xâm lược cướp nước.

2. So sánh các câu hỏi trong đoạn văn đã cho:

Câu các bạn nhỏ hỏi cụ già:

- Thưa cụ, chúng cháu có thể giúp gì cụ được không ạ? là câu hỏi thể hiện sự lễ phép, tê nhị, thông cảm sẵn lòng giúp đỡ người lớn tuổi của các bạn.

Còn các câu các bạn tự hỏi nhau, nếu dùng để hỏi cụ già:

- Thưa cụ, chuyện gì đã xảy ra với cụ thế ạ?

- Thưa cụ, chắc là cụ bị ốm ạ?

- Thưa cụ, có phải cụ đánh mất cái gì không ạ? thì không thích hợp lắm. Bởi lẽ các câu này chưa tế nhị, đượm vẻ tò mò.

Viết bình luận