Soạn bài: Luyện tập lập luận giải thích

HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP

1. Tìm hiểu đề và tìm ý

- Tìm hiểu nội dung của các từ ngữ quan trọng trong đề bài :

Câu nói của nhà văn có cấu trúc so sánh A là B (so sánh khẳng định). Trong đó, sách là ngọn đèn sáng được hiểu : những cuốn sách có giá trị được coi như những ngọn đèn sáng rọi chiếu, soi đường, đưa con người ra khỏi chốn tối tăm (chốn tối tăm của sự không hiểu biết) ; ngọn đèn sáng bất diệt được hiểu là ngọn đèn không bao giờ tắt ; ngọn đèn sáng... của trí tuệ con người được hiểu : sách kết tinh trí tuệ con người. Những cuốn sách có giá trị là kho tàng tri thức quý giá, là sự tổng kết, đúc kết những kinh nghiệm sản xuất, chiến đấu,... rất có giá trị.

- Tìm hiểu nội dung toàn bộ câu nói : Sách là ngọn đèn sáng bất diệt, xua tan mọi ngu dốt, tăm tối. Sách là sự kết tinh trí tuệ con người.

- Tìm hiểu yêu cầu của đề bài : Giải thích rõ vì sao lại nói Sách là ngọn đèn sáng bất diệt, xua tan mọi ngu dốt, tăm tối. Sách là sự kết tinh trí tuệ con người.

- Tìm thêm một số ý để sự giải thích được toàn diện, sâu sắc :

+ Không thể nói mọi cuốn sách đều là ngọn đèn sáng bất diệt... Chỉ có những cuốn sách có giá trị cao, những tác phẩm lớn mới có đặc trưng trên.

+ Sách là phương tiện tàng trữ tri thức, thông tin và truyền lại cho đời sau. Vì vậy sách là cầu nối các thế hệ, là nhân tố góp phần thúc đẩy sự phát triển của xã hội.

+ Do đó, muốn mở mang hiểu biết phải chăm đọc sách.

2. Lập dàn bài

- Cần sắp xếp các ý tìm được theo một trình tự hợp lí để việc giải thích trở nên dễ hiểu, có thứ tự trước sau.

- Trên đại thể, có thể sắp xếp các ý theo trình tự sau :

+ Giải thích nội dung của câu nói.

+ Giải thích cơ sở của câu nói.

+ Giải thích sự vận dụng chân lí được nêu trong câu nói vào thực tiễn đời sống.

- Các nội dung trên chủ yếu liên quan tới phần Thân bài trong dàn bài. Để hoàn chỉnh dàn bài, cần tìm ý cho cả phần Mở bài và Kết bài.

3. Viết đoạn văn, bài văn

- Đối với đoạn Mở bài, cần nêu được ý : Giới thiệu câu nói của nhà văn, nói về tác dụng của sách đối với đời sống con người, khẳng định sách là nguồn sáng bất diệt được thắp lên từ trí tuệ của con người.

- Mỗi ý chính, ý lớn trong phần Thân bài (đã nêu ở bước Lập dàn bài) có thể viết thành một đoạn văn.

- Ở đoạn Kết bài, cần nêu được ý : Khẳng định chân lí được nêu trong câu nói luôn đúng với mọi thời đại. Ngày nay, hình thức của sách có thể thay đổi (bên cạnh sách thông thường có sách điện tử...), nhưng tác dụng to lớn của sách thì không thể phủ nhận ; đồng thời sách vẫn mãi là sự kết tinh trí tuệ của con người.

4. Đọc lại và sửa chữa

Em đọc lại các đoạn văn vừa viết, đối chiếu với dàn bài, rà soát về cách dùng từ, đặt câu, diễn đạt, chính tả,... xem có điều gì sai sót, để sửa chữa kịp thời.