Soạn bài: Bài 23 - Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
I. TÌM HIỂU BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)
Đọc văn bản và trả lời các cău hỏi:
a. Vấn đề nghị luận của văn bản này là những phẩm chất, đức tính đẹp đẽ đáng yêu của anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long. Văn bản có thể được đặt tên Hình ảnh anh thanh niên làm công tác khí tượng trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long.
b. Tóm tắt các luận điểm của vấn đề nghị luận tìm những câu có ý nghĩa nêu lên hoặc cô đúc luận điểm của bài văn:
Dù được miêu tả nhiều hay ít, trực tiếp hay gián tiếp, nhân vật nào của “Lặng lẽ Sa Pa” cũng hiện lên với nét cao quý đáng khâm phục. Trong đó, anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu - nhân vật chính của tác phẩm - đã để lại cho chúng ta nhiều ấn tượng khó phai mờ. (Các câu nêu vấn đề nghị luận).
Trước tiên, nhân vật anh thanh niên này đẹp ở tấm lòng yêu đời, yêu nghề, ở tinh thần trách nhiệm cao với công việc lắm gian khổ của mình. (Câu nêu luận điếm).
Nhưng anh thanh niên này thật dáng yêu ở nỗi “thèm người’’, lòng hiếu khách đến nồng nhiệt, ở sự quan tâm đến người khác một cách chu đáo. (Câu nêu luận điểm)
Công việc vất vả, có những đóng góp quan trọng cho đất nước như thế nhưng người thanh niên hiếu khách và sôi nổi ấy lại rât khiêm tôn. (Câu nêu luận điểm)
Cuộc sống của chúng ta... thật đáng tin yêu. (Đoạn cuổì bài - những câu cô đúc vấn đề nghị luận).
c. Để khẳng định các luận điểm, người viết đã lập luận (dẫn dắt, phân tích, chứng minh) một cách đầy thuyết phục.
Các luận điểm của người viết nêu lên rõ ràng ngắn gọn tạo được ấn tượng ở người đọc.
Từng luận điểm đã phân tích chứng minh rõ ràng, với những dẫn chứng cụ thế. Các luận cứ đều xác đáng sinh động vì đó là những chi tiết, hình ảnh đặc sắc của tác phẩm.
Bài văn cũng đã được người viết dắt dẫn tự nhiên với bố cục chặt chẽ. Từ đặt vấn đề rồi phân tích diễn giải, rồi sau đó khẳng định, nâng cao vấn đề cần nghị luận.
Ghi nhớ: - Nghị luận vế tác phẩm truyện (hoặc đoạn trícli) là trình bày những nhận xét. đánh giá của mình về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thể - Những nhận xét, đánh giá về truyện phải xuất phát từ ý nghĩa của cốt truyện, tính cách, số phận của nhân vật và nghệ thuật trong tác phẩm dược người viết phát hiện và khái quát. - Các nhận xét, đánh giá về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) trong bài nghị luận phái rỗ ràng, đúng đắn, có luận cứ và lập luận thuyết phục. - Bàỉ nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) cần có bô cục mạch lạc có lời văn chuẩn xác, gợi cảm. |
II. LUYỆN TẬP
Đọc đoạn văn đã cho rồi trả lời câu hỏi.
Vấn đề nghị luận cụ thể cúa đoạn văn trên là tình thế lựa chọn nghiệt ngã cúa nhân vật lão Hạc trong truyện ngắn cùng tên của Nam Cao và vẻ đẹp cùa nhân vật ấy. Người viết đã phân tích cụ thể nội tâm và hành động của nhân vật lão Hạc, từ đó đã làm sáng lên một nhân cách đáng kính trọng, một tâìn lòng hi sinh thật cao quý.