Soạn bài: Bài 18 - Viết đoạn văn trong văn bản thuyết minh

I. ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH

1. Nhận dạng các đoạn văn thuyết minh

Đoạn văn là bộ phận của bài văn, thường gồm 2 câu trở lên, được sắp xếp theo thứ tự nhất định.

Đọc các đoạn văn thuyết minh và nêu cách sắp xếp các câu trong đó:

a) Câu chủ đề của đoạn a là: “Thế giới đang đứng trước nguy cơ thiếu nước sạch nghiêm trọng”. (Câu 1).

Từ ngữ chủ đề: Thiếu nước sạch.

Các câu giải thích, bổ sung: Câu 2 nêu lượng nước ít. Câu 3 nêu hiện tượng nước bị ô nhiễm. Câu 4 nêu sự thiếu nước ở thế giới thứ ba. Câu cuối nêu dự báo thiếu nước vào năm 2025 đối với 2/3 dân số thế giới.
Các câu này đều nói về nước và tình trạng thiếu nước.

b) Câu cuối cùng: “Ông là học trò và người cộng sự gần gũi của Chủ tịch Hồ Chí Minh” là câu chủ đề của đoạn b.

Từ ngữ chủ đề: Học trò và người cộng sự của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Các câu giải thích bổ sung: Câu 1 giới thiệu quê quán của ông Phạm Văn Đồng. Câu 2 nêu quá trình tham gia cách mạng của ông.

2. Sửa lại các đoạn văn thuyết minh chưa chuẩn

- Nhận xét về 2 đoạn văn:

Ở cả 2 đoạn a và b các ý còn lộn xộn do chúng chưa được sắp xếp một cách hợp lí theo một thứ tự nhất định.

- Có thể sửa lại đoạn a thuyết minh về cây bút bi như sau:

Từ khi xuất hiện đến nay, bút bi ngày càng được hoàn thiện và càng được nhiều người tin dùng.

Bộ phận bên ngoài của bút bi là vỏ bút. Vỏ này thường làm bằng nhựa màu hoặc nhựa trong suốt. Trên vỏ có ghi tên hãng sản xuất. Đầu vỏ bút thường có nắp đậy có thể móc vào túi áo. Loại bút không nắp đậy thì có lò xo và nút bấm giúp cho ngòi bút có thể trồi ra hoặc thụt vào. Vỏ bút vừa dùng làm cán bút vừa dùng để bảo vệ ruột bút.

Ruột bút là bộ phận quan trọng nhất của cây bút bi. Ruột bút là một ống nhựa nhỏ trong có bơm sẵn mực. Đầu ruột bút là ngòi bút. Ngòi bút bi được làm bằng kim loại. Trong đầu ngòi có gắn một viên bi nhỏ xíu. Khi viết, hòn bi này lăn làm mực trong ruột bút chảy ra và những dòng chữ xuất hiện trên mặt giấy.

Dùng bút bi để viết chữ sẽ không bị lem mực ra tay, ra giấy. Người ta thường mang theo bút bi trên túi áo để sử dụng khi cần thiết.

- Có thể sửa lại đoạn b như sau:

Nhà em có một cây đèn bàn. Đó là cây đèn mà bố em đã mua về dành riêng cho em học tập.

Đế đèn là một khối thủy tinh lớn hình tròn, màu xanh lớn giúp cho cây đèn luôn đứng vững trên bàn. Trên mặt đế có một nút bấm nhỏ để tắt mở đèn. Từ giữa đế mọc lên một thân đèn cao chừng ba mươi centimet, làm bằng thép không gỉ. Ống thép đứng thẳng, bên trong ruột rỗng có lồng dây điện. Trên đầu ống có gắn một đoạn ống kim loại nhỏ hơn. Ống nhỏ này nằm nghiêng. Phía đầu ống nhỏ là một đui đèn bằng nhựa màu nâu và một bóng đèn tròn 25 oát. Bao quanh bóng đèn là chiếc chao đèn hình nón cụt làm bằng nhựa màu vàng.

Chiếc đèn bàn quả là tiện lợi. Em luôn cắm sẵn dây vào ổ điện nên mỗi khi ngồi vào bàn học, em chỉ cần đưa tay bấm nhẹ một cái là bàn học đã sáng trưng.

LUYỆN TẬP

1. Viết đoạn Mở bài và Kết bài cho đề văn “Giới thiệu trường em”.

+ Đoạn văn cần viết:

Mở bài: Trường em là trường tiểu học Mỹ Tịnh An thuộc xã Mỹ Tịnh An, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang. Trường em được xây dựng trên một khoảng đất rộng nằm ngay ở vị trí trung tâm của xã, giúp cho học sinh các xóm ấp đến học thuận lợi.

Kết bài: Em rất yêu ngôi trường của mình, vì đó là nơi em đã quen biết và kết thân với rất nhiều bạn bè, vì đó là nơi em đã ngày ngày đến học, được các thầy giáo, cô giáo tận tình chỉ bảo. Em yêu trường vì ở đây em đã tự mình trồng hai gốc cây xanh và mỗi ngày cây thêm lớn làm cho cảnh trường thêm xanh mát và tươi đẹp.

2. Cho câu chủ đề: “Hồ Chí Minh, lãnh tụ vĩ đại của nhân dân việt Nam”. Hãy viết tiếp thành một đoạn văn.

+ Đoạn văn cần viết: “Hồ Chí Minh, lãnh tụ vĩ đại của nhân dân Việt Nam, là một người sống rất giản dị. Bác chỉ dùng vài bộ quần áo ka ki màu nhạt và luôn mang đôi dép cao su làm bàng vỏ cũ của xe hơi. Mỗi bữa cơm của Bác cũng chỉ đơn giản với mấy món ăn thông thường như thịt kho, canh cá, rau luộc, cà muối. Nhà Bác ở là một căn nhà gác nhỏ nằm ở một góc vườn. Mọi thứ đồ đạc trong phòng đều giản dị, bình thường. Chính sự giản dị này đã thể hiện rõ đạo đức cách mạng cao đẹp của Người".