Soạn bài: Bài 18 - Câu nghi vấn

I. ĐẶC ĐIỂM VÀ CHỨC NĂNG CHÍNH

Đọc đoạn văn đã cho: “Vẻ nghi ngại... Hay là u thương chúng con đói quá?”.

Trả lời các câu hỏi:

a) Đoạn văn trên có các câu nghi vấn sau đây:

Sáng ngày người ta đấm u có đau lắm không?

Thế làm sao u cứ khóc mãi mà không ăn khoai?

Hay là u thương chúng con đói quá?

Những dấu hiệu hình thức cho biết đó là câu nghi vấn: Trong câu có dùng các từ nghi vấn như ai, gì, không, nào... Cuối câu có dấu chấm hỏi.

b) Trong đoạn văn trên, câu nghi vấn dùng để hỏi.

II. LUYỆN TẬP

1. Xác định câu nghi vấn trong các đoạn trích sau:

a) Câu nghi vấn: “Chị khất tiền sưu đến chiều mai phải không?”

b) Câu nghi vấn: “Tại sao con người lại phải khiêm tốn như thế?”

c) Các câu nghi vấn: “Văn là gì?”, “Chương là gì?”

d) Các câu nghi vấn: “Chú mình có muốn cùng tớ đùa vui không?”, “Đùa trò gì?”, “Hừ...hừ... cái gì thế?”, “Chị Cốc béo xù đứng trước cửa nhà ta đấy hả?”.

2. Xét các câu:

a) Câu này là câu nghi vấn vì có dấu chấm hỏi ở cuối câu.

b) Câu ca dao này là câu nghi vấn vì trong câu có dùng từ hay nối các vế có quan hệ lựa chọn và cuối câu có dấu chấm hỏi.

c) Câu này cũng là câu nghi vấn vì đầu câu có dùng từ hay nối với câu trước có quan hệ lựa chọn và cuối câu có dấu chấm hỏi.

Trong các câu đó, không thể dùng từ hoặc để thay thế cho từ hay vì từ hoặc không mang nghĩa nghi vấn.

3. Có thể đặt dấu chấm hỏi ở cuối những câu sau được không? Vì sao?

a) Câu này là câu dùng để bày tỏ một ý kiến nên không thể đặt dấu chấm hỏi ở cuối câu.

b) Không thể đặt dấu chấm hỏi ở cuối câu này vì nó dùng để lí giải một vấn đề.

c) Không thể đặt dấu chấm hỏi ở cuối câu này vì nó dùng để bày tỏ một nhận định bằng cách so sánh.

d) Không thể đặt dấu chấm hỏi ở cuối câu này vì nó dùng để khẳng định một vấn đề.

4. Phân biệt hình thức và ý nghĩa hai câu sau:

a) Anh có khỏe không?

b) Anh đã khỏe chưa?

- Câu thứ nhất có từ không ở cuối dùng để hỏi bạn xem khỏe hay là bị ốm đau.

- Câu thứ hai có từ chưa ở cuối dùng để hỏi một người bạn đã bị ốm xem đã khỏe lại chưa.

5. Hãy cho biết sự khác nhau về hình thức và ý nghĩa của hai câu sau:

a) Bao giờ anh đi Hà Nội?

b) Anh đi Hà Nội bao giờ?

- Ở câu a từ bao giờ được đặt ở đầu câu để hỏi về một sự việc sắp xảy ra, sẽ xảy ra.

- Ở câu b từ bao giờ được đặt ở cuối câu để hỏi về một việc đã xảy ra rồi.

6. - Câu a là câu đúng vì một người thấy bạn vất vả đẩy chiếc xe lên thềm nhà thì có thể hỏi: “Chiếc xe này bao nhiêu kilogam mà nặng thế?”.

- Câu b sai vì chưa biết giá tiền sao có thể hỏi: “Chiếc xe này giá bao nhiêu mà rẻ thế?”.

Viết bình luận