Soạn bài: Bài 12 - Viết bài tập làm văn số 3 - Văn biểu cảm (làm tại lớp)

Đề bài: Cảm nghĩ vể người thân (ông, bà, cha, mẹ, chị, bạn, thầy cô giáo).

BÀI ĐỌC THAM KHẢO

BỐ TÔI

Những ngón chân của bố khum khum, lúc nào cũng như bám vào đất để khỏi trơn ngã. Người ta nói: “đây là bàn chân vất vả”. Gan bàn chân bao giờ cũng xám xịt và lỗ rỗ, bao giờ cũng khuyết một miếng, không đầy đặn như gan bàn chân người khác. Mu bàn chân mốc trắng, bong da từng bãi, lại có nôt lâm tấm. Đêm nào bố cũng ngâm nước nóng hòa muối, gãi lấy gãi đề rồi xỏ vào đôi guốc mộc. Khi ngủ bố rên, rên vì dau mình nhưng cũng rên vì nhức chân. Rượu tê thấp không tài nào xoa bóp khỏi.

Bố đi chân đất, bố đi ngang dọc đông tây đâu đâu con không hiểu. Con chỉ thấy ngày nào bố cũng ngâm chân xuống nước, xuống bùn để câu quăng. Bô tấtt bật đi từ khi sương còn đẫm ngọn cây cỏ. Khi bố về cũng là lúc cây cỏ đẫm sương đêm. Cái thúng câu bao lần chà đi xát lại bằng sắn thuyền. Cái ống câu nhẵn mòn, cái cần câu bóng dấu tay cầm. Con chỉ biết cái hòm đồ nghề cắt tóc xực mùi dầu máy tra tông-đơ, cái ghế xếp bao lần thay vải, nó theo bố đi xa lắm.
Bố ơi, bố chữa làm sao được lành lặn đôi bàn chân ấy: Đôi bàn chân dầm sương dãi nắng dã thành bệnh.

Bố bảo: Bàn chân con phải giữ gìn để mà đi cho thật khỏe, thật xa!

MẸ TÔI

Đôi vai cùa mẹ thành chai từ bao giờ tôi không biết.

Trên đôi vai ấy ai đề chiếc bánh giầy vào. Bánh giầy màu nâu sẫm, có lúc nứt ra. Cái năm mẹ leo lên núi đánh “đá răm” xuống thuyền cho người ta chở lên tỉnh, ấy là cái năm vai mẹ nứt to nhấtt mất một lần đa, rớm máu, dính cá vào đòn gánh. Con hỏi mẹ, mẹ bảo: “Không đau, nó ê ra rồi”. Mẹ cởi trần, mặc yếm mà gánh. Lưng mẹ hoàn toàn là một bãi xém nồi. Mẹ gánh củi đi bán. Mẹ gánh thóc từ đâu về, suốt đêm xay giã để bán, để lấy tấm mà ăn, lấy cám nuôi lợn. Tháng nào mẹ cũng gánh gạo đi một ngày đường ròng rã đến nơi con trọ học.

Đôi vai ấy, con tin rằng suốt đời mẹ không bao giờ trở lại lành lặn như đôi vai người thường đâu mẹ ạ.

Nhưng chính đôi vai xương xẩu, bé nhỏ mỏng manh ấy lại gánh được bao nhiêu thứ mà người thường không thế gánh nổi.

ANH TÔI

Bàn chân anh Thả không giống bàn chân bố, mà lại y hệt bàn chân mẹ. Nó xòe ra từng ngón. Cứ nhìn dâu chân ở ngõ, ở bãi sắn, tôi đoán được là chân anh. Bàn chân anh rất mỏng, năm cái xương của năm ngón nối hằn lên mu. Mùa hanh, bàn chân anh nứt chằng chịt, rớm máu, anh vẫn phớt lờ. Khi nào đau lắm anh mới chịu trát gio vào, đế khô, ra ao lấy rơm vò nát rồi kì. Vết nẻ liền vào được nửa ngày. Anh chạy như bay, hết đánh giậm lại bắt cá. Hết gánh đá lại gánh củi. Hết leo núi lại lội đồng. Anh đá chó dữ bằng đôi bàn chân ấy. Chó chạy bạt vía.
Một chiều, anh pha tre non để chẻ lạt, nhỡ tay, con dao bập một nhát chéo qua bàn chân phải, máu chảy đầm đìa. Anh phớt tình đi vào nhà dịt thuốc lào, mạng nhện, rồi xé vải đụp để băng. Dấu bàn chân đỏ lòm từ sân vào nhà.

Từ đấy, bàn chân anh có vết dao chéo dẫm lên các nẻo đường. Anh đi đánh giặc. Chân đất mà coi thường cả chông, coi khinh cả gai.

EM TÔI

Cái Bảng sang ở nhà bà ngoại. Nó về chơi. Mới đến cổng là nó đã hát. Mỗi lần nó hát một bài mới. Lúc thì sa mạc, lúc thì trông quân, lúc thì cò lả, lúc thì hát ví nhưng nhiều nhát là giọng quan họ. Nó khoe mợ Nam dạy hát, dì Thường dạy hát. Miệng nó hát, tay nó ôm mấy cuộn lá dứa. Lá dứa về chiều bao giờ cũng ngọt lừ. Anh em tôi quây quần tước lấy lõi ăn “tiệc”. Lúc nó đi, tôi nhớ, cầm cái tay mũm mĩm bé bỏng ấy tôi cắn khẽ. cổ tay nó thơm thơm.

Một hôm, nó đùng dùng bỏ nhà bà ngoại về. Nó mặc quần cộc rách. Tay nó không thơm nữa. Suốt ngày lấm láp, trơ những xương là xương. Thế mà nó cứ hát cả ngày. Nó tha thẩn khi thì gốc đu đủ, khi thì gốc vôi già, khi thì gốc mít. Nó hát hay lắm: “Con cò là con cò kì. Ăn cơm nhà dì uống nước nhà cô”.

Nó toàn chơi một mình. Tôi ngủ, nó vẫn hát nỉ non ở sân, ở góc vườn.

“Mẹ ơi đừng đánh con đau

Con đi bắt ốc, kiếm rau mẹ thì...”

Rồi một hôm nó đi đâu, đến thổng buổi nó lê về, bàn chân đầy máu. Nó lăn ra góc sân. Một mảnh sành cứa toác ngang bàn chân, giò cua được dăm con. Nó không khóc. Vừa được buộc chân xong, máu vẫn chảy ri rỉ. Nó lại hát...

* *  

*

Có gì đâu? - Miếng bánh đa của nó đã bẻ, tôi lại bẻ trộm của nó một nửa...

Có gì đâu? - Chén ngô rang, anh Thả lấy của nó vài hột. Có gì đâu? - Bát cơm, anh Thả đơm cho nó nhiều sắn quá...

Mỗi lần thế, nó lăn đành đạch ra đất. Nó khóc rất lâu, không ai dỗ được, cả xóm đều nghe thấy, khóc như xé vải, khóc đứt ruột. Nó luôn luôn bị bệnh ho gà. Càng khóc nó càng bị ho. Có lúc cơn ho làm lặng đi rất lâu. Nó lăn cạnh mâm cơm, mèo chó dạt di. Bố hiền thế mà bố phải rút cái roi. Bố đánh. Bố giận quá bố đánh đau lắm. Khi lưng cậu ta, mông cậu ta đầy những vết lằn ngang, lằn dọc cậu ta mới chịu ngồi dậy. Nó rất dạn đòn. Nó nín vì quá mệt rồi. Tôi và cơm cho nó. Nó vừa ăn vừa nấc. Nước mắt rỏ ròng ròng. Bát cơm chan nước mắt. Nước mũi, nước dãi cũng thi nhau rỏ vào cơm. Nó cứ ăn, cứ nấc.

Ăn xong, nó cứ trần truồng đi xiêu vẹo ra cổng. Chơi chán, nó lại lảo đảo về. Biết nó hay hờn dỗi mà cả nhà khó tránh quá!

Tôi cứ nghĩ bụng: Em Tịch ơi! Đến bao giờ thì em hết ức, hết hờn?

(Duy Khán - Trích trong “Tuổi thơ im lặng”)

THẦY TÔI

Năm đó tôi rời khỏi làng quê ra thành phố Hội An để tiếp tục việc học.

Ớ lứa tuổi mười bốn, trình độ văn hóa lớp chín, nhờ sự giới thiệu của một người bạn học, tôi được vào “dạy kèm” cho một gia đình giàu có. Hằng ngày ngoài việc dạy kèm cho bốn cô cậu ấm học từ lớp một cho đến lớp bảy, tôi còn phải vác gạo, khiêng muôi, ghi hóa đơn, tính sổ.

Những lúc quá nhớ nhà, quá tủi thân, tôi lại tìm đến căn phòng trọ của thầy tôi. Ớ đấy, tôi có thể ngồi hàng giờ bên thầy, có thể tìm đọc những sách báo tôi rất mê mà không có tiền để mua. Chỉ những lúc đó, tôi mới tìm lại được một chút không khí gia đình, một chút tình thương, một chút an ủi mà tôi sớm bị đánh mất.

Tôi còn nhớ có một buổi chiều se lạnh, sau khi đã mệt mỏi với những trang sách vô tư, thầy trò tôi bèn rủ nhau đi dạo phố. Không khí tưng bừng của phố xá những ngày cuối năm chuẩn bị đón Noel làm cho thầy trò tôi cảm thấy cô đơn thêm, vì thế thầy bèn dẫn tôi vào Khổng miếu để chơi.

Sau khi ngồi dưới chần tượng Khổng Tử, hai thầy trò tôi đều yên lặng theo đuổi những ý nghĩ riêng tư. Bỗng thầy tôi đưa tay vào túi áo rút tờ giấy bạc hai trăm đồng còn mới nguyên, chưa có nếp gấp, nhẹ nhàng bỏ vào túi áo của tôi. Tôi ngước lên nhìn thầy định từ chối vì biết rằng thầy cũng rất nghèo. Tôi thấy thầy đưa tay chận nắp túi áo tôi như thầm bảo: “Hãy đừng nói gì cả”. Trên môi thầy nở nụ cười hiền lành với một chiếc răng khểnh rất dễ thương. Còn tôi không sao ngăn được hai giọt nước mắt cứ lăn dài xuống má.   

Cuộc đời trớ trêu dẫn tôi vào trường sư phạm để rồi trở thành một thầy giáo. Mỗi lần trời trở rét, mỗi lần lĩnh lương có tờ giấy bạc còn mới tôi lại nhớ đến thầy, nhớ nụ cười thật hiền với chiếc răng khểnh dễ thương của thầy tôi vào một buổi chiều xa lắc xa lơ trong quá khứ mù sương của tôi.

(Theo Lê Thế)

BÀ TÔI

“Ầu ơ... ví dầu cầu ván đóng đinh, cầu tre lắt lẻo, gập ghềnh khó đi...”. Khi đã lớn khôn, trong đầu tôi luôn vang lên tiếng hát quen thuộc mà bà đã từng ru tôi ngủ từ ngày tôi còn nằm trong nôi.

Bố mẹ tôi bận bịu lắm, suốt ngày đi làm ăn xa nhà, thế nên từ khi mới chào đời tôi đã ở với bà nội ở quê, người đã dưỡng dục tôi nên người. Bà cưng tôi lắm, lo cho tôi từ bữa ăn đến giấc ngủ. Bà chăm bẵm tôi từng li từng tí. Mỗi tối tôi đi ngủ, bà đều kể chuyện cổ tích cho tôi nghe. Trước khi bà kể, tôi luôn háo hức chờ đợi xem bà sẽ cho tôi nghe chuyện gì, trong đầu tự nhủ sẽ không ngủ để được nghe trọn câu chuyện, không để dở dang như hôm trước. Nhưng giọng kế ngọt ngào, đầm ấm của bà khiến tôi từ từ lim dim, mắt nặng trĩu và dần dần đi vào giấc ngủ.

Hình ảnh cuối cùng mà thị giác tôi nhận được là hình ảnh của bà, một khuôn mặt đôn hậu, với vẻ mặt biết bao yêu thương. Với bà, tôi có thật nhiều kỉ niệm. Đó là đàn gà mà bà mất bao công chăm chút, nuôi nấng cho chúng lớn để có tiền mua cho tôi bộ quần áo mới. Rồi những buổi tối bà cặm cụi ngồi đan giỏ bằng lạt tre để kịp đem bán vào sớm hôm sau, bao lần tôi bị ốm, nằm liệt trên giường, bà đã thức trắng cả đêm đế chăm sóc tôi. Ôi, cả cuộc đời còn lại của bà dường như chỉ biết đến việc nuôi nấng để tôi khôn lớn, trưởng thành. Còn tôi cũng yêu nhất là gương mặt của bà. Nhưng rồi khi tôi được năm tuồi, bố mẹ tôi về quê và nói rằng sẽ đưa tôi về thành phô để đi học. Buổi tối cuối cùng được ở với bà, tôi đã khóc, khóc thật nhiều, khóc như chưa bao giờ dược khóc. Bà dỗ dành cho tôi nín, rồi lại kể chuyện cho tôi, ru tôi ngủ. Đêm ấy tôi đã nằm mơ thấy bà xuất hiện là một bà tiên, cầm trong tay cây đũa thần. Bà vẫy nhẹ nó, tức thì phép màu hiện ra, thời gian quay trở lại. Tôi lại thành con bé con đang nằm trong nôi, còn bà lại ngồi bên cạnh hát ru. Tôi lại được ở bên bà, được bà chăm lo, được bà âu yếm, vỗ về trong vòng tay ấm áp của bà. Bà nhìn tôi, cười trìu mến rồi ôm lấy tôi, nựng tôi, rồi khẽ thơm lên dôi má hồng hồng của tôi. Còn tôi thì ngủ ngon trong lời ru tha thiết, trầm bổng của bà.

Bà ơi, ngay bây giờ cháu muốn nói với bà rằng, bà là người bà tốt nhất trên đời này, bà sẽ luôn luôn là người mà cháu yêu quý nhất, cháu sẽ không bao giờ quên được hình bóng của bà đâu!

(Nguyễn Thị Thày Linh)

CẢM NGHĨ VỀ MẸ

Riêng mặt trời chỉ có một mà thôi

Và me cm chí có một trên đời.

Vâng, chúng ta từ khi sinh ra trên cõi đời này đã có một người mẹ. Mẹ của ta là người dã sinh ra ta và nuôi dưỡng ta từ thuở lọt lòng đến khi trưởng thành.
Em rất yêu mẹ. Mẹ em là người rất hiền dịu và giản dị. Mỗi khi ngồi cạnh mẹ, mái tóc dài và đen óng thoang thoảng hương bưởi của mẹ làm em rất thích. Đôi mắt sâu của mẹ luôn chăm chú nhìn em và mẹ luôn lắng nghe em nói khi hai mẹ con ngồi tâm sự. Bàn tay của mẹ không mềm mại như người khác mà chai sạn, khô ráp, nhưng em vẫn thích mẹ vuốt má mình. Đôi bàn tay ấy luôn làm em thấy ấm áp và tần tảo nuôi em khôn lớn đến bây giờ.

Mẹ là giáo viên và rất bận rộn. Sau những buổi lên lớp mẹ lại đi chợ đề nấu cho gia đình em mâm cơm nóng sốt. Quần áo của gia đình em lúc nào cũng thơm tho. Ngôi nhà lúc nào cũng rực rỡ với lọ hoa hồng mẹ để trên bàn. Tết cả đều nhờ bàn tay mẹ. Tuy vất vả như vậy nhưng mẹ không bao giờ đi ngủ sớm mà thức rất khuya đề soạn giáo án hay chấm bài. Em rất thương mẹ, chủ nhật tuần nào mẹ cũng tồ chức một bữa ăn tươi, nên em giúp đỡ mẹ. Những lúc dó mẹ cười thật tươi, với nụ cười rạng rỡ. Hàng xóm xung quanh nhà em đều rất quý mẹ, vì mẹ luôn giúp đỡ mọi người khi cần thiết. Bên cạnh nhà em có nhà cụ Hồng. Cụ tuổi dã cao, ốm yếu mà chẳng có ai chăm sóc. Hôm ấy đi học về, không thấy mẹ ở nhà như mọi khi, em đang băn khoăn không biết mẹ đi đâu thì chợt nghe tiếng mẹ bên nhà cụ Hồng. Em sang thì thấy mẹ đang sắc thuốc và nấu cháo cho cụ. Em cảm thấy mũi mình cay cay. Phải chăng em cảm thương thay cho số phận cụ Hồng hay cảm phục trước tấm lòng cao cả của mẹ?

Em là đứa trẻ mảnh khảnh, ốm yếu từ bé. Nếu không được mẹ chăm sóc, ngày nào cũng bắt em ăn đầy đủ chất, thì em cũng đã không được như ngày hôm nay. Hằng đêm, mẹ kiên nhẫn chờ em uống hết cốc sữa rồi mới đi ngủ. Mùa đông, mẹ luôn nhắc em mặc cho ấm và ban đêm mẹ trở dậy đế đắp chăn cho em. Đối với em, mẹ như một mái nhà bình yên, che chở cho em khi đứng trước sóng gió của cuộc đời.

“Ánh sao đêm cho con sáng soi là mẹ, khúc hát ru cho con suốt đêm là mẹ yêu, mẹ sưởi ấm cho tâm hồn con yêu mẹ yêu, mẹ đừng mãi ra đi cho con mồ côi, ơi mẹ yêu”. Có lẽ lời hát ấy đã thay em .nói hết những cảm xúc của mình với mẹ. Hơn lúc nào hết, em sẽ cố gắng học hành chăm chỉ và ngoan ngoãn để khỏi đánh mất sự kì vọng của mẹ dành cho em.

(Trần Thị Ngọc Tú)